Tam kapanmada çalışanları neler bekliyor?

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Türkiye'nin 29 Nisan Perşembe akşamı itibarıyla tam kapanma dönemine geçeceğini açıkladı. Erdoğan, 17 Mayıs sabah 05.00'e kadar kesintisiz sokağa çıkma kısıtlaması uygulanacağını söyledi. Pazartesi günü düzenlenen kabine toplantısının ardından yaptığı açıklamada Erdoğan, "29 Nisan 2021 Perşembe akşamı saat 19.00'dan başlayıp 17 Mayıs 2021 Pazartesi sabah 05.00'e kadar sürecek şekilde tam kapanmaya geçiyoruz. Bu dönemde kesintisiz sokağa çıkma kısıtlaması uygulanacak" dedi. Cuma gününden itibaren 18 günlük kapanma döneminde bazı istisnalar dışında birçok sektörde faaliyetler tamamen ya da büyük ölçüde duracak. Peki bu sektörlerde çalışanlardan kimler kısa çalışma ödeneği alabilecek? Kısa çalışma için yeni başvuru yapılacak mı? Ücretsiz izne çıkartılan tüm işçiler nakdi ücret desteği alabilecek mi? Habertürk’ten Ahmet Kıvanç, kapanma kararından etkilenen işletmeler ve çalışanların merak ettiği sorulara yanıt aradı. Cuma günü başlayacak sokağa çıkma kısıtlaması 17 Mayıs’a kadar devam edecek. Kısıtlamanın olduğu günlerde üretim ve imalat tesisleri, inşaat faaliyetleri ile bakkal, manav gibi doğrudan halkın ihtiyaçlarına yönelik faaliyet gösterenler dışındaki işyerleri kapanacak. Konaklama tesisleri sadece zorunlu durumlara bağlı olarak seyahat izni belgesi alan Türkiye’de yerleşik kişilere hizmet verebilecek. Yabancılara yönelik muafiyet sadece turistik faaliyetler kapsamında geçici ve kısa süre için Türkiye’de bulunan yabancılara uygulanacak. Kısıtlama kararının uygulandığı sektörlerde milyonlarca işçi çalışıyor. İşten çıkarma yasağı dolayısıyla işverenin işçiyi ücretsiz izne çıkarma yetkisi bulunuyor. İşveren, ücretsiz izne çıkardığı işçilere hiçbir ücret ödemek zorunda değil. Kısıtlama kapsamındaki işletmelerden 31 Ocak 2021 tarihine kadar kısa çalışma başvurusu yapmış olanlar, yeniden kısa çalışmaya dönebilecekler. Bu işyerlerinde çalışan işçilerden, başvuru listesinde ismi bulunanlar, çalışamadıkları günler için kısa çalışma ödeneği (KÇÖ) alabilecekler. Ancak, önceki başvurularda ismi yer almayan işçiler KÇÖ’den yararlanamayacaklar. Daha önce kısa çalışma başvurusu yapmamış işletmeler için yeni bir başvuru hakkı söz konusu olmayacak. ÜÇ AY UZATMA KARARI 1 NİSAN’DAN GEÇERLİ OLACAK Kısa çalışma ödeneği 31 Mart’ta sona ermiş ancak iş dünyasından gelen yoğun talep üzerine haziran sonuna kadar uzatılması kararlaştırılmıştı. Buna ilişkin Cumhurbaşkanı Kararı 1 Nisan 2021 tarihinden geçerli olmak üzere 23 Nisan’da Resmi Gazete’de yayımlandı. Gerek cuma günü başlayacak tam kapanma nedeniyle çalışamayacak işletmelerde, gerekse pandemiden etkilendikleri için yeniden kısa çalışmaya dönen işletmelerde çalışanlar haziran sonuna kadar ödenek alabilecekler. Mart ayı ve önceki aylarda kısa çalışmada olup normal çalışmaya geçirilmiş işçiler 23 Nisan’dan itibaren yeniden kısa çalışmaya geçirilebilecekler. İşletmeler, işçilerin 1-22 Nisan tarihleri arasındaki dönemde çalıştıkları günlerin ücretini kendileri ödeyecek. Normal çalışmaya geçirilmiş işçiler için geriye dönük uygulama söz konusu olmayacak. Kısa çalışma ödeneği koşullarını yerine getiremedikleri için başvuru listesinde ismi yer almayan veya başvuru süresinin dolmasından sonra işe giren işçiler kısa çalışma ödeneğinden yararlanamayacaklar. ÜCRETSİZ İZNE ÇIKARTILAN HERKES NAKDİ ÜCRET DESTEĞİ ALAMAYACAK Faaliyetleri durdurulan işletmelerdeki diğer çalışanlar ücretsiz izne çıkartılacaklar. Ücretsiz izne çıkartılanlardan, 17 Nisan 2020 tarihi itibarıyla sigortalı oldukları işyerinde çalışmaya devam edenler günlük 50 lira nakdi ücret desteği alacaklar. 17 Nisan 2020 tarihinden sonra yeni işe giren veya iş değiştirenler nakdi ücret desteği alamayacaklar. YEME İÇME HİZMETLERİ SEKTÖRÜNDE 2 AYLIK DESTEK Yeme içme sektörü ile hamam, sauna, düğün salonu, güzellik merkezi gibi işyerlerinde çalışanların durumu daha farklı. Bu sektörlerde çalışanlardan kısa çalışma ödeneği hakkı bulunanlar, kapanma döneminde kısa çalışmada gösterildikleri süreler için yeniden ödenek alabilecekler. Kısa çalışma ödeneği hakkı olmayan işçiler ise geçen hafta yürürlüğe giren kanun kapsamında genişletilmiş ücretsiz izin desteğinden yararlanabilecekler. Bu sektörlerde 17 Nisan 2020 tarihinden sonra işe girenler de dahil olmak üzere ücretsiz izne çıkartılan tüm işçiler iki ay süreyle nakdi ücret desteği alabilecekler. Haziran ayında ise sadece 17 Nisan 2020 tarihinden önce işe girmiş işçiler yararlanabilecek. Yeme içme sektörü ile sonradan listeye eklenen işyerlerinde nisan mayıs aylarında çalıştırılan işçilerin tamamı için iki ay süreyle işverene işçi başına 1341 TL’ye kadar prim desteği sağlanacak.